Bu yazımda aile şirketlerinin devamlılığı konusundaki önemli bir hususa dikkat çekmek istiyorum, Veliaht Koçluğu. Yöneticilerin profesyonel koçluk hizmeti almasının önemi son yıllarda daha da net anlaşılmaya başlandı. Dünyanın en önemli şirketlerinin ve ülke liderlerinin profesyonel koçları olduğunu…
Bu yazımda aile şirketlerinin devamlılığı konusundaki önemli bir hususa dikkat çekmek istiyorum, Veliaht Koçluğu. Yöneticilerin profesyonel koçluk hizmeti almasının önemi son yıllarda daha da net anlaşılmaya başlandı. Dünyanın en önemli şirketlerinin ve ülke liderlerinin profesyonel koçları olduğunu artık daha sıkça duyuyoruz. Peki ne yapar bu yönetici koçu?
Öncelikle koç, bir psikolog değildir. Yani koç geçmişte meydana gelmiş bir olaydan ötürü almış olduğunuz psikolojik hastalığınızı düzeltmez. Bu bağlamda koç geçmişinizle değil geleceğiniz ile ilgilenir. Bununla beraber koç özel uzmanlık gerektiren bir konuda danışmanınız değildir. Profesyonel yönetici koçuna şu ürünü nasıl üretebilirim yada filan hususta pazar nasıl belirleniyor gibi bir soru yöneltirseniz aradığınız anlamda bir cevap alamazsınız. Koçunuzu kaptanı olduğunuz gemide yanınızda sizinle beraber seyahat eden meraklı bir yol arkadaşı gibi düşünün. Varmak istediğiniz limana gemiyi siz götürürsünüz. Koçunuz size yolculuk sırasında sorular sorar, etraftaki değişik yolları gösterir. Aklınıza gelmeyecek konularda farkındalığınızın artmasını sağlar.
Şirketlerin devamlılıklarını sağlayamamalarının nedenlerinin başında patrondan sonra o koltuğa oturacak bir sonraki kaptanı belirleyememeleri geliyor. Amerikalı kuruluş The Conway Center for Family Business’ın araştırma rakamlarına göre bu oran %60’ı buluyor. Amerikan şirketlerinin sadece %30’u bir sonraki kuşağa geçebiliyor. Bu oran üçüncü kuşakta %3’e düşüyor ki Türkiye için rakamlar daha iç açıcı değil. PricewaterhouseCoopers Türkiye’nin araştırmasına göre Türkiye’deki şirketlerin %54’ünde bir halefiyet planı dahi yok. Yani her iki şirketten birinin patronu kendinden sonra şirketi kimin yöneteceğini düşünmemiş. Bir şirketin devamlılığı için ilk öncelik olan kaptanın düşünülmemiş olması acı bir şeydir. Bu durumdan doğacak zarar sadece o şirkete değil, ülkeyedir. En basit 100 çalışanı olan bir firmanın kapanması demek en kötü 300-500 kişinin bu durumdan bir şekilde olumsuz etkilenmesi demektir.
Veliaht Koçluğu, aile şirketlerine yönetici yetiştiren bir kurumdur
İşte tüm bunlar göze alındığı zaman bu duruma çare olarak veliaht koçluğunu göz önünde bulundurmak gerekiyor. Veliaht koçluğu, aile şirketlerinin bir sonraki kuşaklarını üst düzey vazifelere hazır olacak şekilde hazırlamaktır. Orta halli bir kobi olsun, kralların çocukları olsun sistemlerin başına gelecek kişilerin doğru yetiştirilmesi önemlidir. Osmanlı’da yüzyıllar boyu şehzadeler özel olarak lalalar, hocalar tarafından yetiştirilmiştir. İş hayatında her çalışan nihayetinde yönetici olacak diye bir kural yok. Ama eğer bir çalışanın zamanı gelince yönetici olması kaçınılmaz ise, o genç o göreve, genelde de yaşıtlarından daha erken, hazır hale gelmelidir. Bu durumda söz konusu gençlerin işleri öğrenmek için uzun süre bekleme durumları genelde yoktur. Bir veliaht koçu söz konusu durumda bir genci o makama hazırlar. İyi bir okul okumuş olmak bu hazırlığın yerini tutmaz. En iyi öğrenme iş üzerinde öğrenmedir.
Bir söz vardır. Bir mıh bir nal kurtarır, bir nal bir atı, bir at bir komutanı, bir komutan bir vatanı kurtarır. İşte bir gencin de yetişmesinin gelecek açısından böyle bir etkisi vardır. Bu sebepten kurumsallaşma yolunda ilerleyen ailelerin de genç nesillerinin eğitimini düşünmeleri gerekmektedir.
